
Litewskie słodkości z Puńska
Raguolis - regionalne słodkie wypieki litewskie (Puńsk, pow. sejneński)
Już w XV wieku na wystawnych stołach wielkiego księcia litewskiego Witolda ciasto stuliściec i rogaliki Dzukeliai były symbolem szczęścia. Dzisiaj pani Aldona Szupszyńska, właścicielka firmy „Raguolis” zajmuje się wypiekiem tych słodkości, pielęgnując tradycję tzw. „Dzuków” reprezentujący jeden z pięciu regionów etnograficznych Litwy – Dzukija.[1]
Pani Aldona pochodzi z tych terenów i tam właśnie mieszka. Jej rodzina od zawsze zajmowała się cukiernictwem, a tradycyjne przepisy na słodkie przysmaki przekazywane były kolejnym pokoleniom. Już jako 15-letnia dziewczyna pomagała mamie Natalii oraz siostrze dziadka Monice w przygotowywaniu wypieków na rozmaite lokalne uroczystości. Dziś w Puńsku w niewielkiej cukierni wspólnie z rodziną zajmuje się ich produkcją i sprzedaje je w małym punkcie na swojej posesji.
Stuliściec owiany tajemnicą
Jednym z popularniejszych wypieków pani Aldony jest stuliściec czyli ciasto według receptury Karaimów.[2] Wykonanie tego przysmaku wymaga kilku godzin przygotowania, ale na efekt warto poczekać. To ciasto drożdżowe z prawdziwym masłem, wiejskimi jajami, makiem, miodem i rodzynkami. Jego oryginalność polega na tym, że jest układane warstwami. Nieodzownym narzędziem w jego przygotowaniu jest puchowa poduszka obszyta lnianym płótnem lub owinięta folią i oprószona mąką.
- Przygotowane drożdżowe ciasto dzielimy na 5 części. Każdą z nich rozciągamy na poduszce posypanej mąką, płaty ciasta mają być prawie przezroczyste. Pojedyncze warstwy polewamy ciepłym masłem, posypujemy cukrem, rodzynkami i makiem z miodem, a następnie kładziemy kolejną warstwę ciasta. Musi być ich minimum pięć – opowiada pani Aldona. – Zwijam je na koniec w rulon w kształt podkowy i piekę.
Stuliściec pani Aldony w swojej recepturze ma pewną tajemnicę, której ona jednak nie chce zdradzić.
- Przepis na stuliściec, który piekę dzisiaj, przekazała mi pewna Karaimka. Obiecałam jej, że będę strzegła sekretu. Zdradziłam go tylko córce - opowiada.
Perły Puńska
Stuliściec pani Aldony zdobył uznanie jury ogólnopolskiego konkursu Nasze Kulinarne Dziedzictwo - Smaki Regionów i w 2010 r. został uhonorowany główną nagrodą – kulinarną „Perłą”. Pani Aldona otrzymała również „Perłę” za rogaliki Dzukeliai w 2024 r. Przepis na nie przekazała jej siostra dziadka. W rodzinach litewskich w Puńsku i jego okolicach rogaliki zdobiły weselne stoły oraz okolicznościowe przyjęcia.
Metoda wykonania rogalików jest nietypowa. Polega na kilkudniowym procesie zakwaszania ciasta i codziennym mieszaniu oraz dodawaniu do niego mąki. Dzięki temu nie trzeba używać spulchniaczy czy drożdży. Ciasto jest wałkowane ręcznie na cienkie płaty, na które układa się marmoladę i zawija rogaliki. Pani Aldona przygotowuje nadzienie sama, ze świeżych owoców z własnego sadu. Na koniec rogaliki są maczane w białku i cukrze.
- Rogaliki są kruche, delikatne, warstwowe. Po przekrojeniu ich struktura przypomina ciasto francuskie – opowiada gospodyni.
Litewskie przysmaki z Puńska
Choć przez wiele lat pieczenie pani Aldony było tylko pasją, z czasem przerodziło się w coś więcej.
– Na początku piekłam dla siebie, rodziny i znajomych – wspomina Aldona Szupszyńska. – Dopiero gdy zauważyłam, jak bardzo ludzie doceniają te wypieki, pomyślałam, że warto spróbować stworzyć coś swojego.
Tak powstała firma „Raguolis”, w której pani Aldona z rodziną wypieka codziennie tradycyjne ciasta: stuliściec, rogaliki, mrowiska i sękacze.
- Moim sekretem są wysokiej jakości składniki: jajka, masło i śmietana, które nadają ciastu pulchności – zdradza pani Aldona. – Nie ukrywam, że najlepszy sękacz to ten pieczony na ogniu, tak jak robiła go moja ciocia. Mam nadzieję, że w przyszłości uda mi się wymienić piec elektryczny na tradycyjny.
[1] Źródło: http://powiat.sejny.pl, Powiat sejneński, Strategia rozwoju powiatu sejneńskiego
na lata 2021-2027, s. 168.
[2] Karaimi polsko-litewscy są potomkami Karaimów krymskich, wyznania karaimskiego. Przyjmuje się, że
w 1397 roku wielki książę litewski Witold z wyprawy na Krym sprowadził 383 rodziny karaimskie. Źródło: Waldemar Możdżonek, Karaimi naród zapomniany. Forum Politologiczne, tom 5, INP UMWP Olsztyn 2007.

"RAGUOLIS" Szupszyńska Aldona. Wyrób ciast regionalnych
W cukierni "RAGUOLIS" pani Aldony Szupszyńskiej można zaopatrzyć się w regionalne ciasta: stulisciec, sękacz, mrowisko oraz rogaliki Dzukeliai.

"RAGUOLIS" Szupszyńska Aldona. Wyrób ciast regionalnych
Szkolna 33, 16-515 Puńsk, tel. kom.: 667 223 906, 87 516 17 23.
wyznacz trasę
Forma działalności
Gastronomia i catering

Gdzie kupię produkt
Wypieki Raguolis można kupić bezpośrednio w Puńsku, zamówić telefonicznie. Ciasta są dostępne w sklepach PSS Społem na terenie województwa podlaskiego.