Marcinek z Cukrowych Fantazji

Joanna Bińczycka piecze ciasta od lat nastoletnich. W rodzinnym domu to ona zajmowała się wypiekami, bo mama ciast piec nie umiała. A tata je ogromnie lubił. – Podpatrywałam ciocię Danusię, która świetnie piekła i testowałam przepisy w domu. Pierwszym i surowym krytykiem był mój tato – wspomina pani Joanna.

I jak często bywa w takich przypadkach, z czasem pani Joanna do swoich wypieków przekonała nie tylko tatę, ale też dalszą rodzinę, a z biegiem lat coraz szersze grono znajomych.

- Pracowałam w innym zawodzie, ale kiedy było coraz więcej zamówień na ciasta i pojawiły się fundusze unijne na rozpoczęcie działalności, trzeba było zdecydować, co dalej – mówi Joanna Bińczycka. Decyzja była jasna: własna pracownia cukiernicza.

Marcinek na hajnowskiej śmietanie

To niewielkie, urokliwe miejsce z wejściem od bocznej ściany budynku przy ul. 3 Maja 42 w Hajnówce. Działa od 2013 r. W podświetlonej ladzie prezentują się ciasta tradycyjne: szarlotka, serniki, szyszki ryżowe, blok czekoladowy i te bardziej fantazyjne, jak sernik oreo, czy rozmaite ciasteczka z jabłkiem, owsiane i pełnoziarniste. Na ścianach dyplomy i certyfikaty ukończonych szkoleń cukierniczych, warsztatów i kursów.

- Od lat sama się szkolę, jeżdżę na specjalistyczne kursy i szkolenia – opowiada pani Joanna, której wielką pasją są fantazyjne torty. – Ale sama też prowadzę warsztaty. Tyle, że nie z karmelowych konstrukcji, czy ciast tortowych a z wypieku naszego, hajnowskiego marcinka.

Warsztaty prowadzone przez właścicielkę Cukrowych Fantazji odbywają się najczęściej podczas hajnowskiego Jarmarku Żubra. Wówczas częściowo pod namiotem, czy na świeżym powietrzu pani Joanna pokazuje i namawia chętnych do samodzielnego wykonania marcinka.

- Najtrudniej jest rozwałkować ciasto na cieniusieńkie placki. Ja preferuję grubość jedynie 1 milimetra – przyznaje. – Muszą być takie cienkie, aby nasz marcinek miał kilkanaście  a nawet kilkadziesiąt warstw. Zależy od jego średnicy, im większa, tym więcej warstw.

Następnie przygotowuje masę śmietanową, którą przekłada się placki, by przez kolejne 12 godzin zmiękły i przeszły słodkim smakiem. – Każda gospodyni ma na nią swój przepis. Ja uważam, że najważniejsza jest w niej śmietana – zdradza i podkreśla. - Musi być ta w wersji eskportowej z naszych hajnowskich zakładów, czyli Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej  w Hajnówce [o wyrobach OSM Hajnówka – link wewnętrzny: przeczytasz tutaj – dop. red.]. Inna nie daje takiego efektu – zapewnia.

Wypiek historyczny i wyjątkowy

Marcinek hajnowski jest wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W opisie ciasta czytamy:

„Tradycja przygotowywania hajnowskiego marcinka w Regionie Puszczy Białowieskiej i w samej Hajnówce wywodzi się z czasów carskich i związana jest z historią Pałacu Carskiego w Białowieży.(…) a okoliczność hucznie obchodzonego na dworze carskim Święta Marcina, pieczono wspaniałe ciasto zwane „Marcinkiem”. Proste, tradycyjne składniki – jaja, śmietana, masło, mąka – łatwo dostępne w regionie Puszczy Białowieskiej, spowodowały, iż ciasto to zyskało popularność nie tylko wśród członków rodziny carskiej, ale i miejscowej społeczności.”

- To prawda, nasz marcinek jest u nas bardzo popularny. Klienci zamawiają go na rozmaite uroczystości: wesela, chrzciny, ważne spotkania rodzinne – wymienia pani Joanna. – To nie jest ciasto do popołudniowej kawy, ale na specjalne okazje.

Ten wyjątkowy wypiek jest oczkiem w głowie lokalnych władz i producentów wyrobów cukierniczych. Trwają obecnie prace nad objęciem marcinka hajnowskiego ochroną unijną na podstawie certyfikatu „Chronione Oznaczenie Geograficzne”. Pozwoli to nie tylko zastrzec nazwę, ale także strzec prawidłowej receptury.  

- To ważne, aby nie tylko zachować tradycje wypiekania marcinka w Hajnówce, ale także, by był on wykonywany właściwe, bez margaryny, ulepszaczy, czy jedynie z kilku warstw  – wyjaśnia pani Joanna. – Prawdziwy marcinek jest najlepszą wizytówką naszego regionu i dlatego on sam też powinien być najlepszy.